De kindmoeder
Ruth Rendell
Wanneer Grace en Andrew het grote huis van hun oma erven, aarzelen ze geen moment. Broer en zus delen het huis, dat in Londen staat, in tweeën. De linkerkant is voor Grace, de rechterkant voor Andrew. Ze zijn volmaakt tevreden.
In het nieuwe huis kan Grace ongestoord aan haar proefschrift over alleenstaande ouders werken. In haar buurt slingert een exemplaar van het boek De kindmoeder rond. Op de een of andere manier stelt Grace het lezen van het boek steeds uit. Het is al een wat ouder boek, geschreven door een bekend auteur. De kindmoeder is echter nooit uitgeven en alleen in eigen beheer gedrukt. Het verhaal begint in 1929 en gaat over een ongehuwde moeder en haar homoseksuele broer. In de tijd dat het boek geschreven is, werd de inhoud als schokkend beschouwd.
De vredige sfeer in het huis van Grace en Andrew wordt ruw verstoord door de komst van James, de nieuwe partner van Andrew. James brengt steeds meer tijd in het huis van Grace en Andrew door en al snel wonen de twee geliefden samen. Grace mag James niet zo en James is op zijn beurt duidelijk niet erg op Grace gesteld. Ze discussiëren vaak op vijandige toon over het proefschrift van Grace. Grace vertelt dat ongehuwde vrouwen vaak werden verstoten door hun familie. Ongehuwde vrouwen en homoseksuelen werden als zondig beschouwd en slecht behandeld. James vindt dat het leed van homoseksuelen niet met dat van ongehuwde moeders vergeleken kan worden. Volgens hem hebben homoseksuelen het veel zwaarder gehad. De discussies zijn zo hevig dat ze in ruzies ontaarden.
Grace moet bekennen dat James gelijk heeft wat betreft het hedendaagse leven. Tegenwoordig worden kinderen van ongehuwde vrouwen geen bastaards meer genoemd en worden alleenstaande ouders door niemand gemeden. Homoseksualiteit wordt echter nog altijd niet door iedereen geaccepteerd. Een gewelddadig incident waarbij een vriend van James en Andrew voor hun ogen wordt doodgestoken, vormt het bewijs. De man is vanwege zijn geaardheid om het leven gebracht. James stort in en verandert in een schim. Andrew en Grace doen hun uiterste best James te steunen maar de gemoederen lopen hoog op wanneer Grace een onverwachte onthulling doet. Terwijl haar leven in een chaos verandert, begint ze eindelijk aan het lezen van De kindmoeder. De lezer leest het volledige verhaal met haar mee.
De kindmoeder gaat over Maud die in het jaar 1929 zwanger raakt. Ze is nog maar vijftien jaar oud. Haar familie is woedend en wil niks meer van haar weten. Maud staat op het punt voorgoed weggestuurd te worden. Het kind zal ze ter adoptie af moeten staan.
Er komt hulp uit onverwachte hoek. Mauds broer John biedt aan zijn zusje onder zijn hoede te nemen. Hij verhuist met haar naar het landelijk gelegen Devon waar hij een huisje huurt. Maud krijgt een trouwring en iedereen in hun nieuwe woonplaats denkt dat ze een pas getrouwd stel zijn. Op deze manier zal Maud met haar kind in haar nieuwe omgeving een zo gewoon mogelijk leven kunnen leiden.
Niemand weet dat John zijn goede daad deels uit eigenbelang verricht. John is homoseksueel en schaamt zich voor zijn geaardheid. Hij is tot over zijn oren verliefd op Bertie en deelt regelmatig het bed met hem. Hij vindt dat hij zondigt. Homoseksualiteit is verboden. Je kunt ervoor in de gevangenis belanden. John hoopt dat het samenwonen met zijn zusje de buitenwereld tevreden stemt. Een getrouwde man wordt immers niet door vrijgezelle vrouwen lastiggevallen en in Devon hoopt hij aan zijn liefde voor Bertie te kunnen ontsnappen. John en Maud doen zichzelf geweld aan om een voor de buitenwereld zo normaal mogelijk leven te kunnen leiden. De twee jonge mensen ontzeggen zichzelf en elkaar elke kans op een liefdevol leven. Voor de buitenwereld zijn ze een gelukkig getrouwd stel, in werkelijkheid zijn ze een eenzame broer en zus.
In De kindmoeder schetst de onlangs overleden Ruth Rendell twee soortgelijke situaties die zich in twee heel verschillende tijden afspelen. Tijdens het lezen van de verhalen besefte ik me dat er sinds 1929 heel wat is veranderd. Ongehuwde moeders hebben het tegenwoordig minder zwaar dan vroeger en ook wat betreft acceptatie van homoseksualiteit is er vooruitgang geboekt. Toch is er nog een lange weg te gaan. Een alleenstaande moeder wordt tegenwoordig nauwelijks meer met de nek aangekeken maar homo’s worden, ook in de Westerse landen, nog veel te vaak slachtoffer van geweld. Soms sleept het verhaal zich wat voort maar daardoor krijgt de lezer wel de tijd om alles goed op zich in te laten werken. De twee verhalen in het zonder terughoudendheid geschreven De kindmoeder zetten aan het denken.
ISBN 9789400503878| paperback | 285 pagina's| A.W. Bruna Uitgevers | mei 2015
Vertaald door Valerie Janssen
© Annemarie, 29 juni 2015
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER